Το όνομά της αναφέρεται μάλιστα σε πινακίδα της Γραμμικής Β από την Κνωσό (ως KU-DO-NI-JA).
Ανασκαφές που έχουν γίνει στην πόλη των Χανίων, στο λόφο Καστέλι, έχουν φέρει στο φως πλήθος ευρημάτων. Η πόλη αναπτύχθηκε ήδη κατά την Πρωτομινωική περίοδο (2900-2200 π.Χ.) και εξελίχθηκε σε σημαντικό κέντρο κατά τη Μεσομινωική περίοδο (2000-1600 π.Χ.). Η ελληνο-σουηδική ανασκαφή στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης δίνει μια καλή εικόνα της ανάπτυξης της πόλης κατά την πρώτη Υστερομινωική περίοδο (1600-1450 π.Χ.). Η Κυδωνία καταστράφηκε ξανά από πυρκαγιά, όπως και τα περισσότερα μεγάλα κέντρα του νησιού.
Η πόλη ανοικοδομείται μετά την καταστροφή και, κατά την περίοδο 1400-1100 π.Χ., εξελίσσεται και πάλι σε σημαντικό κέντρο. Προϊόντα της έχουν βρεθεί στην Κνωσσό, στη Θήρα, ακόμη και στην Κύπρο.
Για τη Γεωμετρική και την Αρχαϊκή περίοδο λίγα πράγματα γνωρίζουμε, αν και τα ευρήματα δείχνουν ότι η περιοχή είχε συνεχόμενη κατοίκηση. Η ίδρυση της κλασικής Κυδωνίας αποδίδεται σε Σάμιους άποικους, που εγκατέλειψαν το νησί του το 524 π.Χ., όταν τύραννος έγινε ο Πολυκράτης. Παρότι υπάρχουν λίγα ευρήματα από αυτή την περίοδο, εντούτοις οι μαρτυρίες των αρχαίων συγγραφέων κάνουν λόγο για μια ανθηρή πόλη. Το ίδιο ισχύει και για την Ελληνιστική περίοδο, από την οποία έχουν βρεθεί σπίτια με ψηφιδωτά, καθώς και αξιόλογοι τάφοι με πλούσια ευρήματα.
Εντυπωσιακή υπήρξε η αντίσταση της Κυδωνίας στους Ρωμαίους. Οι κάτοικοί της θα απορκούσουν με επιτυχία την πολιορκία από τον Μάρκο Αντώνιο (74 π.Χ.), όμως το 69 π.Χ., παρά την ηρωική αντίστασή τους, ο ύπατος Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος θα μπορέσει να καταλάβει την πόλη.
Η ακμή της πόλης θα συνεχιστεί και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο (324-823 μ.Χ.), ενώ, μετά τη διάδοση του Χριστιανισμού τον 1ο αιώνα, η Κυδωνία γίνεται έδρα επισκόπου.
Η επιδρομή των Αράβων (πιθανώς το 824) οδηγεί στην καταστροφή της πόλης. Για την περίοδο της Αραβικής κατοχής λίγα στοιχεία,α ρχαιολογικά ή άλλα, υπάρχουν.
Η πόλη ανακαταλαμβάνεται από τους Βυζαντινούς το 961, οι οποίοι και την ανοικοδομούν. Κατά τον 13ο αιώνα εμφανίζονται στην περιοχή οι Ενετοί. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους (1204), η Κρήτη παραχωρείται στον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό, ο οποίος θα πουλήσει το νησί στους Ενετούς. Τα Χανιά όμως, πρόλαβε και τα κατέλαβε, πριν από την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας, ο γενουάτης Ενρίκο Πισκατόρε, κόμης της Μάλτας, τον οποίο εκδίωξαν με τη βία οι Ενετοί από το νησί.
Η Ενετική κατοχή των Χανίων, όπως και συνολικά της Κρήτης, δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Εκτεταμένη ήταν η δυσπιστία του τοπικού πληθυσμού απέναντι στους κατακτητές και συχνές οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις, με αρκετές από αυτές να ξεκινούν από περιοχές του διαμερίσματος των Χανίων, και ειδικά από την ορεινή περιοχή των Σφακίων.
Η οριστική διαμόρφωση των Χανίων ως αστικού κέντρου είναι υπόθεση του 16ου αιώνα, όταν μια σειρά από οχυρωματικά και άλλα δημόσια έργα, καθώς και η εμπορική ανάπτυξη του λιμανιού, μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο εμπορικών, ναυτικών και άλλων επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Στα μέσα του 16ου αιώνα η πόλη αποκτά σύγχρονα τείχη και τάφρο, μέρος των οποίων σώζεται ακόμη, σε σχέδια του επιφανούς μηχανικού από τη Βερόνα (του σημαντικότερου ίσως σχεδιαστή οχυρωματικών έργων της εποχής του) Michele Sanmicheli. Για την κατασκευή του φρουρίου χρησιμοποιήθηκε και οικοδομικό υλικό προερχόμενο από την αρχαία Κυδωνία.
Τα Χανιά είναι η πρώτη πόλη της Κρήτης που θα δεχθεί την επίθεση των Τούρκων. Παρά την ηρωική αντίσταση των κατοίκων της πόλης τον Αύγουστο του 1645, η πόλη παραδόθηκε, μετά από πολιορκία δύο μηνών. Τα Χανιά γίνονται έδρα πασά και από τα σημαντικότερα κέντρα της τουρκοκρατούμενης Κρήτης. Οι απογραφές που έγιναν το 1821 δείχνουν μια πόλη με τουρκική πλειοψηφια, γεγονός που άφησε ίχνη και στην αρχιτεκτονική (ξύλινα κιόσκια, καφασωτά παράθυρα, χρωματικές επιλογές). Από το 1851 μάλιστα, τα Χανιά έγιναν και επισήμως πρωτεύουσα της Κρήτης.
Μετά την Επανάσταση του 1897, τα Χανιά έγιναν η πρωτεύουσα της Κρητικής Πολιτείας. Η πόλη αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο, αποκτά πολυεθνικό χαρακτήρα (λόγω και της παρουσίας των στόλων των Μεγάλων Δυνάμεων), ενώ, εντός και εκτός των ορίων της παλιάς πόλης, χτίζονται κομψά σπίτια, επαύλεις και νεοκλασικά κτήρια, αρκετά από τα οποία σώζονται ακόμη, αποτελώντας στοιχείο της γοητείας της πόλης.
Τελικά, την 1η Δεκεμβρίου 1913, το όνειρο των Κρητών για απαλλαγή από τον ξενικό ζυγό γίνεται πραγματικότητα και τα Χανιά, όπως όλη η Κρήτη, ενώνονται με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Όμως τα Χανιά, όπως και όλη η Κρήτη, θα γνωρίσουν για άλλη μια φορά την ξένη κατοχή κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλές από τις σημαντικές συγκρούσης της Μάχης της Κρήτης έγιναν στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων, ενώ μεγάλες θα είναι και οι ζημιές που θα υποστεί η πόλη από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς το 1941. Τα Χανιά και η περιοχή τους θα έχουν μεγάλη και ηρωική συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση και αθ πληρώσουν βαρύ φόρο αίματος. Επιπλέον, η περιοχή των Χανίων θα είναι το τελευταίο κομμάτι ολόκληρης της Ευρώπης που θα απελευθερωθεί από τους Γερμανούς, αφού η εγκλωβισμένη ισχυρή γερμανική φρουρά θα αποχωρήσει οριστικά μόλις τον Ιούλιο του 1945, δύο μήνες περίπου μετά την επίσημη συνθηκολόγηση της Γερμανίας στις 9 Μαΐου 1945.
Αν και από το 1971 πρωτεύουσα της Κρήτης είναι το Ηράκλειο, τα Χανιά θα αναπτυχθούν ιδιαίτερα κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Εκτός από οικονομικό και διοικητικό κέντρο, θα αναδειχθούν και σ' έναν από τους βασικότερους τουριστικούς προορισμούς, ενώ η ίδρυση του Πολυτεχνίου της Κρήτης θα κάνει την πόλη σημαντικό ακαδημαϊκό και ερευνητικό κέντρο.
Σήμερα τα Χανιά δεν είναι μόνο ένα όμορφο τουριστικό "σκηνικό", αλλά και μια ζωντανή και ανήσυχη πόλη, με ιδιαίτερη ταυτότητα και έντονη κοινωνική και πνευματική ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου